De helft

Já, je leest het goed, ik zit al op de helft. Waarschijnlijk zelfs al wel over, want hoewel ik geen precieze datum van terugkomen heb, neem ik aan dat het wel voor juli zal zijn. Na de afgelopen weken komt de vraag in me op of ik het hoogtepunt misschien al beleefd heb. Ik heb heel lang naar deze weken uitgekeken, omdat we vakantie hadden en er grote evenementen gepland stonden in de stad. Het begon met een etentje met mijn klas. De docent, die het idee geopperd had, had ook een vriend meegenomen en ik werd gesommeerd om aan kop tussen hen in te gaan zitten. De docent had de klas in het begin van het jaar iets in de richting van recht/criminologie gegeven en zijn vriend was advocaat. Natuurlijk waren ze erg benieuwd naar mij en zo werd het een hele gezellige avond. Het bier stroomde veelvuldig (ik denk dat ik de enige was die minder dan 3 biertjes dronk) en de tapas waren heerlijk. De docent was bang dat ik tekort kwam en dwong mij steeds te eten. Het meest opvallende voor mij was wel het gesprek over geloof. Ik had vooraf gebeden, dus uiteindelijk vroeg de docent mij: “Dus jij gelooft in God?”. Na mijn bevestiging wilde hij me graag aanraken, want ja, dat was toch wel heeel bijzonder. Ik had dus een iets te optimistisch beeld over het geloof in Spanje, aangezien ik dacht dat toch de meerderheid nog wel “ergens” in God geloofde. Toen uiteindelijk om half 1 het restaurant toch wel aangaf graag op te willen ruimen, ben ik snel naar huis gegaan, want de volgende ochtend om 6 uur vertrok mijn trein naar Madrid. Na een treinreis van zo’n 4 uur kwam ik in de hoofdstad aan en heb meteen genoten van het grote Parque del Buen Retiro. Op weg naar het hostel had ik steeds het idee dat er kinderen om mij heen soldaatje aan het spelen waren, want de stoplichten maakten geluiden die ik me steeds deden denken aan speelgoedgeweertjes. Misschien ter voorkoming van de Spaanse gewoonte om door rood te lopen? Eén van de grootste voordelen (tjsa, ik blijf toch Nederlandse), was wel dat veel attracties ook tijden kenden waarin je gratis naar binnen kon. Zo kwam ik er dus ook achter waarom ik zo’n afkeer van musea heb. Ik had besloten dat het museum del Prado een must was, dus zou ik er even heen gaan. Rustig liep ik (toch wel genietend) door alle vertrekken, met de Nederlandse zaal als eindpunt van mijn route. Uiteindelijk moest ik me flink haasten om überhaupt nog een Rembrandt te kunnen zien, want het was bijna sluitingstijd (20:00!). Oftewel: musea kosten mij gewoon te veel tijd. Het bleek het begin van een zeer uitgebreide voorbereiding op Pasen, want het museum hing vol met schilderijen over het lijden en sterven van Jezus (zie foto). Zaterdag maakte ik mij weer op voor vertrek en merkte ik een groot nadeel van alleen reizen. Ik heb in bijna alle hostels wel erg leuke mensen leren kennen en dan is het vaak best vervelend om weer afscheid te moeten nemen.
Om mijn Paasvoorbereiding verdere gestalte te geven, ging ik naar Córdoba. Toen ik op zaterdagavond aankwam, was ik meteen dol op de stad. Mijn hostel lag midden in het oude centrum, met van die straten die amper breed genoeg zijn voor een auto en de keitjes gaven een enorm gezellige sfeer. Córdoba is de stad van de patio’s en daar deed mijn hostel aan mee, mijn kamer grensde direct aan zo’n patio (zie foto’s). De avondwandeling versterkte dit gezellige gevoel alleen maar meer. Ik houd altijd van (Spaanse) steden in het donker, maar dit was opnieuw erg bijzonder. Mede door Earth Hour trouwens, want opeens vielen veel lichten uit en bleek er aan het einde van de brug een informatiestand over dit mooie initiatief te staan (zie foto). Aan het eind van de wandeling overwon ik een volgende negatieve kant van alleen reizen en ben ik uit eten gegaan (zie foto). De volgende dag was Palmzondag en ging ik naar de mis. Dit maakte grote indruk op mij en niet alleen vanwege de inhoud. Na het uitdelen van palmtakken aan de enorme, uitgelopen menigte (zowel veel toeristen als ‘gewone inheemsen’) mochten we allemaal een plek opzoeken. Helaas was er weinig te zien waar ik zat, vanwege drukte, maar daar hadden ze tv-schermen voor neergezet. Al snel merkte ik het respectloosheid voor de religie die hier geuit werd. Mensen waren vooral druk met overal foto’s van te maken of te kletsen en toen het spektakel afzwakte en er niet zoveel meer te zien was, verliet de een na de ander de kathedraal vrij luidruchtig. Ik denk dat uiteindelijk (meer dan) de helft niet de hele mis uitgezeten heeft. Er werd een soort van Mattheuspassion uitgevoerd, gevolgd door een ‘gewone mis’. De regen verstoorde helaas de processies die normaalgesproken iedere dag plaatsvinden tijdens deze heilige week, Semana Santa. 4 van de 5 processies vertrokken niet en de laatste uren later dan gepland. Ook hier liep de hele stad voor uit. Ik had gelezen dat het hier (nog) vrij serieus is en dat bleek wel. Ik stond vooraan, alleen een aantal agenten en beveilingsmannen (in totaal zo’n 6-8 man!) stonden voor mij. In principe stonden zij er ook gewoon te kijken, of elkaar over de beste apps te vertellen, maar toen een fietser uit de menigte over wilde steken, maakte die toch kennis met zo’n 6 boze, intimiderende agenten. Alleen kinderen mochten namelijk tussen de twee rijen van toeschouwers komen, om aan deelnemers van de processies kaarsvet te vragen voor hun bal van kaarsvet. Deze processie leek behoorlijk veel op die ik 3 jaar geleden in Jerez de la Frontera ook gezien heb. Eerst mensen met een vaandel van het broederschap, dan mensen met kaarsen of kruisen, de paso, de band en daarna nog een aantal mensen, voordat het weer opnieuw begon voor de volgende paso. Deze avond waren er 3 paso’s: 2 die Jezus uitbeelden op weg naar Golgotha en aan het kruis en 1 van Maria. De paso’s, in Córdoba gedragen door mannen die in het onderstel lopen, zijn het hoogtepunt; zodra ze voorbijkwamen verstomden de gesprekken en als die goed gedragen werd, of netjes door de bocht gemanoeuvreerd werd, volgde er een applaus. Ik had geluk, want vlak voor de laatste paso voorbijkwam begon het weer te regenen en werd besloten om snel weer terug te gaan via een andere route. Doordat ik aan het begin stond, heb ik toch de hele processie kunnen zien. Na een bezoek aan de kathedraal (tijdens het gratis bezoekuurtje, zie foto) en nog een laatste rondje door de stad, begon de volgende dag mijn bustocht van 6 uur naar huis.
Ook in Murcia wordt Semana Santa met processies gevierd en wel met 2 verschillende soorten, de “stillen” en de “traditionelen”. De stillen zijn meer zoals ik ze al gezien had, de traditionelen zijn erg specifiek voor Murcia en hebben een veel vrolijker karakter. Ik merkte ook dat het in Murcia veel minder publiek trok en dat verbaasde mij wel, maar als ik aan de opmerking van de docent denk, eigenlijk toch ook weer niet. Hoewel het inmiddels meer traditie dan religie is, blijft het toch iets Rooms en daardoor niet voor iedereen (meer) interessant. Het was dus ook allemaal veel minder gestructureerd en er was veel minder politie op de been. De traditionele processies waren vooral qua kleding heel apart (een kortere mantel en hele aparte schoenen, zie foto’s) en vanwege het feit dat alle ‘nazarenos’ (kruisdragers) snoep in hun kleding hadden en uitdeelden, waar veel om gebedeld werd door zowel kinderen als volwassenen. De paso’s werden hier gedragen door zichtbare nazarenos en daardoor was goed zichtbaar wat de gedachte achter deze processies is: letterlijk meelijden met Jezus. Regelmatig zag je een gezicht van pijn vertrekken als ze weer een stuk moesten lopen, wat niet gek is, als je bedenkt dat de paso’s vele honderden kilo’s wegen (zie foto’s). Vele nazarenos nemen het echter een stuk minder serieus en lopen ongeïnteresseerd, of vooral zwaaiend naar de bekenden mee. In de protestantse kerk werd er (vanzelfsprekend) heel anders stilgestaan bij Pasen en Goede Vrijdag. Op vrijdag hadden ze geen bijzondere activiteit, maar op zondag stond de dienst in het teken van de 7 kruiswoorden. Het was een geheel: steeds werd er iets gezongen en daarna een kruiswoord behandeld. Na het kruiswoord “het is volbracht”, werd het avondmaal gevierd, want: “zonder deze woorden hadden wij nooit avondmaal kunnen houden”.
De week na Semana Santa viert de regio Murcia traditiegetrouw “Fiestas de la Primavera” (lentefeesten). Hoewel dinsdag en zaterdag de belangrijkste dagen zijn, waren er iedere dag activiteiten. Op maandag heb ik hard gezocht naar de traditionele kledij voor dinsdag waarop “Bando de la Huerta” gevierd wordt. Murcia is bekend vanwege zijn landbouw (let maar eens op de groente die je koopt) en dit wordt groots gevierd en iedereen draagt dan de traditionele jurken of pakken (zie foto). Helaas waren de jurken peperduur en heb ik dus uiteindelijk een deels “mannenpak” gedragen (wat heel normaal is voor vrouwen, zie foto). Voor de gemiddelde Murciaan betekent dit feest: eten, drinken en met vrienden gezellig doen in de talloze eetgelegenheden die op straat opduiken tijdens deze week. Ik heb het officiële programma gevolgd deze dag, wat bestond uit een mis voor de beschermheilige van de stad (Maria, la Virgen de la Fuensanta, zie foto), een processie met haar en ’s avonds een optocht met allerlei traditionele Murciaanse dingen (dans, muziek en eten). Aan het eind werd al het eten ook uitgedeeld. Met open mond heb ik gestaard naar hoe alle mensen naar de wagens renden, gilden en bedelden om de sla, citroen, mandarijnen, olie, wijn en alle andere (etens)waren die uitgedeeld werden. Als je maar agressief genoeg was, kon je er “boodschappen doen” voor minstens een week!
Op woensdag werd de lekkernij van de stad uitgedeeld en opnieuw was er een enorme menigte op af gekomen. Er waren 10.000 pasteles de carne (bladerdeeggebakjes met vlees) beschikbaar en ik weet zeker dat alles opgegaan is! Geweldig om te zien, vond ik, hoe de politie haar taak enorm serieus nam. Als iemand dreigde zomaar ergens in de rij in te stappen (dus ordinair voor te dringen), kwamen ze resoluut hierop af om even uit te leggen waar het einde van de rij was. Zelf heb ik er maar vanaf gezien om er een te halen, maar ben ik in plaats daarvan een ijsje gaan eten en daarna bij mijn favoriete plek wezen eten. Op donderdag ben ik naar de opera speciaal voor deze feesten geweest. Gelukkig begon het op de Spaanse tijd, want vanwege opnieuw een optocht in de stad, waren we te laat bij het theater. Hoewel ik niet alles begreep was het geweldig om te zien en het theater op zich is al een juweel! De laatste dagen van de feestweek stonden in het teken van de Sardine. Deze enorme vis van karton kwam ergens halverwege de week met een enorme optocht aan in de stad, had op vrijdag nog een optocht, waarna zijn testament werd voorgelezen. De optochten hadden vooral wat weg van het Braziliaanse carnaval, met keiharde muziek en schaars geklede, dansende vrouwen (en mannen). Het lezen van het testament was, zover ik het begreep, een bewieroking met kritische noot van de stad en haar beleid. De menigte herhaalde altijd de laatste 2 lettergrepen van de zin en na iedere alinea werd er hard gefloten en geklapt. Aan het eind was er nog een vuurwerkshow. Dit alles ter voorbereiding op de zaterdag: “Entierro de la Sardina” (begrafenis van de Sardine). Ik heb die dag volgens mij best Spaans ingevuld. Door wat Amerikanen werd ik uitgenodigd om te eten in een van de “barracas” (restaurants die alleen deze week bestaan en typisch Murciaans eten serveren). Hierna zijn we naar een optocht wezen kijken, waar opnieuw allerlei speelgoed uitgedeeld werd, en na ruim een uur wachten werd om half 2 ’s nachts eindelijk de Sardine in de brand gestoken, waarna opnieuw vuurwerk volgde (zie foto).
Al met al dus hele bijzondere weken. De processies en missen bevestigden de verschillen tussen wat ik gewend ben en de Roomse kerk. Al snel ben ik dan geneigd te denken dat wij dat toch wel veel beter doen. We hebben meer respect tijdens een kerkdienst en nemen ons geloof ernstiger, want wij delen geen snoep uit aan toeschouwers en zitten geïnteresseerd in de kerk. Toch kwam al snel de vraag in me op: “Ja, zijn wij zoveel beter? Zijn wij zoveel respectvoller en geïnteresseerder?” Genoeg dus om me weer op te bezinnen. De Fiestas de la Primavera zorgden voor een behoorlijke cultuurshock. Waar ik altijd geleerd heb dat kinderen die vragen, worden overgeslagen, leren de Spanjaarden zichzelf dat hoe agressiever je bent, hoe meer je krijgt. En ik werd de Murciaanse trots gewaar. Tijdens de mis en processie voor la Virgen de la Fuensanta, bijvoorbeeld, werd een aantal keer luid door iemand ‘Viva Murcia, viva los Murcianos’ geroepen, waarna de hele menigte dit herhaalde. Toch denk ik niet dat dit het hoogtepunt was, als er al zoiets bestaat. De komende maanden staan er namelijk nog hele leuke dingen op het programma en iedere dag is een avontuur op zich.